Στο 12ο μάθημα εστιάζει στην εκπαίδευση του Βυζαντίου και είναι το τελευταίο στα μαθήματα «παρένθεση» πριν προχωρήσουμε στον Ιουστινιανό. Έχω προσθέσει περισσότερα στοιχεία αξιοποιώντας το υλικό που βρίσκεται στα τελευταία μαθήματα. Αφιερώνω κάποιο χρόνο επίσης και για την θέση της γυναίκας στο Βυζάντιο. 00:00 Εισάγωγη. 00:20 Ιστορική Πηγή. 00:33 1. Το Δημοτικό του Βυζαντίου. 02:00 2. Γυμνάσιο, Λύκειο και Πανεπιστήμιο; 03:07 3. Η ζωή των κοριτσιών. 03:46 4. Μετά το σχολείο ... τι;! 04:42 Τίτλοι τέλους. Η πηγή στην αρχή είναι για να υπάρξει μια μίνι αφορμή και συζήτηση σχετικά με την απόσταση που έχει διανύσει το σχολείο από τότε έως σήμερα. Θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ώστε οι μαθητές να αντιληφθούν ( ή έστω να ακούσουν) πως περνούσαν τα παιδιά άλλοτε και πως αυτά τώρα – και πως σταδιακά η Δύση αποφάσισε να υπάρξει ένας νέος θεσμός για αυτά… τα παιδικά χρόνια. Πρέπει να τονισθεί ότι στην ιστορική περίοδο που εξετάζουμε διδάσκονταν και τα λατινικά και τα ελληνικά, καθώς η αυτοκρατορία δεν είχε «γείρει» περισσότερο προς το ελληνικό στοιχείο ακόμα. Αυτό θα συμβεί μετά τον Ηράκλειο, σε στάδια. Θα παρατηρήσετε πως στα μεταγενέστερα χρόνια του Κων/νου , η εκκλησία έχει έντονο ρόλο στην εκπαίδευση και το σχολείο. Ενδεχομένως αυτό το γεγονός να συνέβαλε στην έντονη θρησκευτικότητα του κράτους, αλλά δεν θα πρέπει να μας ξενίζει διότι στο Μεσαίωνα το ίδιο συνέβαινε σε όλα τα κράτη. Ο Λέων ο Γ’ θα είναι εκείνος που θα αφαιρέσει την εκπαίδευση από την εκκλησία, πολύ αργότερα. Στην Εγκύκλιο παιδεία διαφαίνεται πως έχει επιβιώσει μέσα από τα γράμματα το αρχαιοελληνικό πνεύμα – τα περισσότερα μαθήματα διδάσκονταν και στις αρχαίες ακαδημίες. Η θέση της γυναίκας στο Βυζάντιο, δεν έχει καμία σχέση με την σημερινή, ευτυχώς. Ταυτόχρονα όμως, πάντοτε για τα δεδομένα εκείνης της εποχής, είναι πρόδηλο ότι είναι αναβαθμισμένη. Οι γυναίκες μπορεί να μην έμειναν χαραγμένες στην ιστορία ως μεγάλες στρατηγοί ή πολιτικοί, αυτό όμως δεν σημαίνει καθόλου ότι δεν ήταν σημαντικότατες. Μόνο στο Βυζάντιο ( με εξαίρεση κάποια άλλα ,λίγα κράτη) συνέβη γυναίκες να έχουν εξουσία, και αυτό το γεγονός δεν ήταν καθόλου μεμονωμένο, όπως θα δούμε και αργότερα. Πολύ συχνά οι γυναίκες συμμετείχαν στο παιχνίδι του θρόνου, επιλέγοντας τον επόμενο αυτοκράτορα μέσω του γάμου ή/και ασκώντας την εξουσία μέχρι να μεγαλώσει ο γιος τους ως επίτροποι. Φυσικά παντρεύονταν με ξένους ηγεμόνες για διπλωματικούς σκοπούς. Ο βασιλιάς Όθωνας, είχε ελληνικές ρίζες από παρακλάδι της οικογένειας του, καθώς στους προγόνους του συγκαταλέγονταν μια βυζαντινή πριγκίπισσα. Τις φορές που οι γυναίκες είχαν εξουσία θα παρατηρήσετε ότι τις θίγω και δεν τις κρύβω καθόλου. Αν και δεν ήταν όλες τους ικανές ( κάποιες μάλιστα ήταν σκέτη καταστροφή), ορισμένες ήταν πολύ καλύτερες από τον μέσο αυτοκράτορα και τους αξίζει να μνημονευτούν. Είναι αναγκαίο να καταστεί σαφές ότι η ηγεσία δεν είναι ανδρικό προνόμιο – τα κορίτσια θα πρέπει να έχουν δικά τους μοντέλα, όπως αποκτούν και τα αγόρια, να δουν ότι δεν είναι εγκλωβισμένα σε στεγανά ενός ρόλου. Η Θεοδώρα του Ιουστινιανού, η Ειρήνη η Αθηναία, η Θεοδώρα του Θεόφιλου, η Ζωή η Μαυρομάτα, η Θεοφανώ, η Ζωή και η Θεοδώρα Πορφυρογέννητες, η Άννα η Κομνηνή, η Ειρήνη Ασανίνα και η Άννα της Σαβοΐας – όλες τους γυναίκες που με τις αποφάσεις τους αλλάξαν την πορεία της Αυτοκρατορίας, άμεσα και έμμεσα. Αξίζει να σκεφτούμε ότι εκείνη την εποχή η ταυτότητα ήταν αρκετά συνδεδεμένη με το θρήσκευμα ( ένα στοιχείο που στην κοινωνία μας επιβιώνει ακόμη σε ένα βαθμό). Σήμερα είναι συνδεδεμένη με την συνείδηση, την προσωπική επιλογή και την γλώσσα. Είναι ένα ερώτημα εάν θα μπορούσε να υπάρξει ποτέ κοινή ταυτότητα και έθνος κράτος χωρίς το κρατικό, δημόσιο σχολείο. Το ότι η δημιουργία των δυο συμπίπτει, ίσως δεν αποτελεί τυχαιότητα. Τέλος, ο στρατός ήταν αδιανόητα ισχυρό εργαλείο κοινωνικής κινητικότητας. Ο Ιουστίνος, θείος του Ιουστινιανού ήταν ταπεινής καταγωγής και αμόρφωτος – μέσα από τον στρατό αναρριχήθηκε στους σωματοφυλακές του αυτοκράτορα, και επιλέχθηκε για την διαδοχή. ----------------------------------------------------------------------------------- OST: Cinematic Soundtrack Heroes part 1 (Pixabay) - title music - Music by AntipodeanWriter from Pixabay Cinematic Middle East - Music by Lexin Music from Pixabay ----------------------------------------------------------------------------------- All photos are property of their respective owners. This video is of academic purpose.